Plac św. Piotra znajduje się w samym sercu najmniejszego państwa świata - Watykanu. Choć powstał w 1656 roku za sprawą genialnego optyka i architekta Berniniego, to historia znajdujących się tam obiektów sięga czasów na długo przed naszą erą. W centralnym punkcie placu - naprzeciw watykańskiej bazyliki - znajduje się obelisk o wysokości ok. 40 metrów. Poznajmy dość zawiłą historię tego monumentu, w którym chrześcijanie odnajdują znak zwycięstwa Chrystusa nad starożytnymi religiami.
Więcej podobnych historii znajdziesz na stronie Gazeta.pl
Watykan. Obelisk na Placu św. Piotra
Historia obelisku watykańskiego sięga prawdopodobnie XIII roku p.n.e., w którym to czasie miał zostać wzniesiony w Heliopolis w Egipcie. Gładki, pozbawiony hieroglifów monument przez wieki stał wśród świątyń boga Słońca, jako wotum za odzyskanie wzroku przez faraona.
Widok na plac św. Piotra w Watykanie fot. Wikimedia Creative Commos, aut. SuperKrzysztof
W okresie panowania cesarza Augusta - czyli w I wieku p.n.e. - został zaś umieszczony na forum w Aleksandrii, dla uczczenia rzymskiej aneksji Egiptu. Jednakże w 37 roku, na rozkaz cesarza Kaliguli, obelisk został przetransportowany do Rzymu na ogromnym, wybudowanym specjalnie do tego celu statku. Kaligula na szczycie obelisku kazał umieścić urnę z prochami "boskiego" Juliusza Cezara.
Obelisk miał stać w cyrku Nerona, gdzie dochodziło do egzekucji chrześcijan
Czasy panowania cesarza Nerona (od 54 do 68 roku) odznaczyły się pierwszymi zorganizowanymi przez rzymskie władze prześladowaniami chrześcijan. Stojący w centrum watykańskiego cyrku obelisk był świadkiem istnych dantejskich scen i rozlewu krwi wielu męczenników. Ucinanie głów, krzyżowanie, torturowanie, a nawet tzw. "polowanie na zwierzynę", czyli oblekanie skazańców w skóry zwierząt, których następnie goniły wygłodniałe psy. W ogrodach w Watykanie pojawiały się nawet "żywe pochodnie" - na których ludzie byli oblewani smołą, a następnie podpalani. Obelisk ustawiony w epicentrum nowopowstałego cyrku Nerona przez blisko 300 lat był największym tego typu obiektem w Rzymie.
Obelisk musiał zostać przesunięty, by stanąć na wprost bazyliki św. Piotra
W ok. 319 roku cesarz Konstantyn rozpoczął budowę bazyliki watykańskiej na miejscu trybun dawnego cyrku. Częściowo zakopany obelisk był częścią szlaku pielgrzymkowego i właśnie dlatego - jako jedyny z 13 rzymskich obelisków - nie został obalony podczas barbarzyńskich inwazji. Na przestrzeni kolejnych wieków, kilku papieży chciało przenieść go do centralnego miejsca placu. Plan powiódł się dopiero podczas pontyfikatu Sykstusa V w XVI wieku, a jego wdrożenie trwało aż sześć miesięcy.
Do przeniesienia obelisku o "zaledwie" 300 metrów przed powstającą bazylikę, potrzebnych było aż tysiąc osób. Podobno kiedy podnoszono obelisk, a liny były na skraju wytrzymałości, dowodzący operacją papieski architekt Domenico Fontana kazał zaangażowanym "zmoczyć liny", co miało znacznie ułatwić dalsze kroki.
Triumf Chrystusa. "Uciekajcie wrogowie, lew z plemienia Judy jest zwycięzcą"
Po zakończeniu uroczystej procesji 26 września 1586 roku, Sykstus V pobłogosławił obelisk, który został "w ten sposób oczyszczony z nieczystego kultu pogańskich bogów". Właśnie ta formuła i trzy inskrypcje są wyryte na łacinie na piedestale obiektu. Ich treści brzmią:
Chrystus zwycięża, Chrystus króluje, Chrystus panuje. Chrystus chroni swój lud przed wszelkim złem. Rok 1586, w wielkim trudzie papież Sykstus V przeniósł obelisk z Watykanu nieczystego kultu pogańskich bogów do stolicy apostołów. Oto krzyż Pański, uciekajcie wrogowie, lew z plemienia Judy jest zwycięzcą
Obelisk na placu św. Piotra w Watykanie fot. Wikimedia, Creative Commons
Wykończenie pomnika ozdobiono symbolami trzech gór i ośmioramiennej gwiazdy wznoszącej się nad zwycięskim krzyżem. Kilka lat później umieszczono na wierzchołku obelisku relikwie krzyża Chrystusa. Do zamaskowania dedykacji Kaliguli u podstawy obelisku trzeba było jednak czekać aż do 1723 roku. Finalnie dzieło widziane z lotu ptaka, wygląda jak igła z olbrzymiego zegara słonecznego. W 1817 roku astronom Filippo Gigli otoczył ją różą wiatrów z szesnastoma kierunkami i znakami zodiaku wzdłuż linii południowej.
Obelisk dzisiaj
Co roku w Niedzielę Palmową papieże mają zwyczaj prowadzić procesję, która uważana jest za jedną z najpiękniejszych ceremonii roku liturgicznego, od obelisku do Bazyliki św. Piotra. Również przed Bożym Narodzeniem przy obelisku staje szopka, a obok niej potężnych rozmiarów sosna. Pierwotne umiejscowienie obelisku - w centrum dawnego cyrku Nerona (obecnie między cmentarzem niemieckim a watykańską bazyliką) - jest dziś oznaczone tablicą upamiętniającą plac pierwszych męczenników.
Zobacz też: Dziś Plac św. Piotra, kiedyś świątynia krwawej bogini. To jedna z wielu tajemnic Watykanu
